İslam'da Sorumluluk: Nisa 78 - 79

Kısa bir yazı olacak. Yalnızca konuyu açıklayıp bırakacağım inşallah... Yazıya başlamadan önce ayetleri yazalım. 78. Nerede olursanız olun, ölüm gelip sizi bulacaktır, göğe yükselen kulelerde olsanız bile.” Onlar güzel şeylere kavuştuklarında, bazıları “Bu Allah’tandır!” derler; ama başlarına bir kötülük gelince, “Bu senin yüzündendir [ey arkadaş]!” diye feryad ederler. De ki: “Hepsi Allah’tandır!” O halde bu insanlara ne oluyor da kendilerine bildirilen hakikati kavramaya yanaşmıyorlar? 79.  Size gelen her iyilik Allah’tandır; başınıza gelen her kötülük de kendinizden.SENİ [ey Muhammed,] bütün insanlığa bir elçi olarak gönderdik: ve hiç kimse [buna] Allah’ın şahitliği gibi şahitlik yapamaz. İlk ayette her şeyin Allah’tan olduğunu söylenmekte oysa ikincisinde ise kötülüklerin hepsinin nefsten olduğu söylenmekte. Bu durumu haliyle insanlar çelişki olarak nitelendirmekte… Peki, gerçekten çelişki var mıdır? Yoktur. Çünkü mevzu bahis olan her şeyin çizgisini sorumlu olup olmamak çizmektedir. İşte bunu görmek gerekiyor: her şeyin çizgisini ve sorumluluk konusunu.   Başımıza iki durum gelsin. Birincisi yolda yürürken başımıza gelsin ikincisi yaptığımız bir iş ya da aldığımız bir karar sonucu gelsin. İşte olayın özü buradadır. Başına gelen olayda senin iraden var mı yok mu? Yolda yürürken ve senin karar vermen, iraden dışında (tesadüfen sandığın) başına gelen bir olay neticesinde doğan kötü sonuç ya da iyi sonuçların tamamı yani hepsi yani “bu konudaki” her şey Allah’tandır. Fakat sen hayatın boyunca alkol, sigara kullandın kansere yakalandı. İşte kendi iraden sonucu olan olayların kötü olarak nitelendirdiklerin “hepsi” kendi nefsinden, iyi olarak nitelendirdiklerinin “hepsi” ise Allah’tandır.    Not: Tabi ki iyiliklerin hepsinin Allah’tan oluşu çok derindir, başlı başına ayrı bir makale konusudur. Sonuç olarak daha önceki Ateizmin Beyin Yıkama Yöntemleri yazımda belirttiğim gibi ayeti eksik vermek yada geldiği olayla bir vermemek en temel psikolojik telkindir. Her ayet geldiği olayla ve kastettiği ile bir bütündür. Burada iki ayette geçen “her şey” kelimesinden önce, şunu not edebiliriz: Nisa78 için: De ki:”[Başınıza kendi iradeniz dışında gelen şeylerin] hepsi Allah’tandır” Nisa 79 için: [Kendi iradeniz sonucunda] başınıza gelen her iyilik Allah’tan, [kendi iradeniz sonucu] başınıza gelen her kötülük kendi nefsinizdedir. (En doğrusunu Allah bilir)